کد مطلب:37416 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:38

گنجینه پرسمان » اهل بيت

در چه مواردي لجنه افتاي الازهر مصر، از نظر و فتواي شيعه پيروي كرده است؟

1ـ شيخ ازهر، شيخ محمود شلتوت، پس از آگاهي از فقه مدوّن و مستند شيعه كه از طريق پيشوايان شيعه به رسول گراميميرسد. فتوي رسما ميداد كه پيروي از مذهب شيعه اماميه جائز است، حتي سني ميتواند از اقوال و نظرات پيشوايان اين مذهب پيروي كند.
اينك متن فتواي شيخ محمود شلتوت
از حضرتش پرسيدند: بعضي معتقدند كه بر هر مسلماني لازم است، براي اينكه عبادات و معاملات او صحيح باشد، از يكي از مذاهب چهارگانه معروف تقليد كند كه مذهب شيعة اثني عشري و زيدي جزء آنها نيست. آيا حضرتعالي هم با اين عقده به طور كلي موافقيد؟ و مثلاً از تقليد مذاهب شيعة اثني عشري منع ميفرماييد؟
ايشان در جواب گفتند:
1ـ اسلام بر هيچ كس ازپيروان خود واجب نكرده كه (در احكام عملي) از مذهب معيني پيروي كند. ما ميگوئيم هر مسلماني حق دارد در ابتداء از هر مذهبي كه طبق مدارك صحيح نقل شده و احكام آن را در كتاب مخصوصي تدوين كرده اند، پيروي كند. همچنانكه كساني كه از يكي از مذاهب ـ هر مذهبي كه باشد ـ پيروي كرده اند، ميتوانند به مذهب ديگري عدول كنند و هيچ گونه مانعي در اين قسمت نيست.
2ـ مذهب جعفري، مشهور به مذهب شيعه امامية اثني عشري از جمله مذاهبي است كه مانند ساير مذاهب اهل سنت، شرعاً ميتوان از آن تقليد كرد. بنابراين شايسته است تمام مسلمانان، اين حقيقت را دريابند و از تعصب ورزيدن نسبت به مذهب خاصي خودداري نمايند، چه اينكه دين خدا و آئين او تابع مذهب خاصي و منحصر به مذهب معيني نيست. همه (پيشوايان مذاهب اسلامي) مجتهدند و نزد خداوند متعال مقبولند و براي افرادي كه اهل نظر و اجتهاد نيستند، جايز است از آنها تقليد كرده و به آنچه در فقه خود مقرر داشته اند، عمل نمايند، و در اين باب فرقي ميان عبادات و معاملات نيست (مجلة «رسالة الاسلام» سال يازدهم، شماره سوم، محرم 1397ص128)
سودي كه شيعه از اين فتوي برد در طول تاريخ اسلام، كاملاً بي سابقه بود و اين به خاطر اين بود كه نويسندگان نيرومند و قوي شيعه در صفحات مجله و يا از طريق ارسال كتاب هاي مفيد، توانستند طرف را از عقائد واقعي خود آگاه سازند، تا ديگر نگويند شيعه تارك الصلاة است، شيعه مُتعة دْوريّه را تجويز ميكند، كه چند جوان ميتوانند در يك شب و روز زني را به ازدواج موقت خود در آورند، ديگر نگويند شيعه مشرك و بت پرست است، و به جاي پرستش خدا، پيشوايان خود را ميپرستند و….
پيراستگي از چنين افتراها و اتهام ها معلول دفاع شيعه از عقائد راستين خويش بر اساس داوري قرآن و حديث و عقل بود، و اگر به بهانه حفظ وحدت اسلاميسكوت ميكرد، نفاق و اختلاف بيشتر و فاصله و دوري زيادتر بود.
2ـ يكي از مسائل فقهي در نزد شيعه اين است كه هر گاه مردي، زني را سه بار طلاق دهد و پس از هر طلاق، زن عدّه نگاه دارد و مجدداً با همان شخص ازدواج كند، آن زن براي شوهر خود حرام مؤبّد ميگردد، مگر اينكه آن زن با فرد ديگري ازدواج نمايد و از او طلاق بگيرد و پس از انقضاء عده ميتواند مجدداً با شوهر پيشين خود ازدواج نمايد.
فقهاي اهل تسنن معتقدند كه اگر كسي در يك مجلس، زن خود را سه طلاقه كرد و گفت انتِ طالقٌ ثلاثاً همين گفتار جانشين سه طلاق ياد شده ميگردد، اين فتوا در ميان اهل تسنّّن ماية مشقّت و ناراحتي هائي ميباشد، زيرا گاهي شوهر بر اثر عصبانيت، زن خود را به شكل پيش سه طلاقه ميكرد و بعداً پشيمان ميشد، و در ازدواج مجدد، نياز به مُحَلِّل داشت كه براي افراد متعين و سرشناس ماية ناراحتي بود، بر اثر بحث و بررسي كه از جانب دانشمندان شيعه دربارة بي اساسي چنين طلاقي انجام گرفت، منطق شيعه در مجامع فقهي مصر، محكم و استوار جلوه كرد، در نتيجه شيخ ازهر و گروه منصف تغيير رأي دادند و چنين طلاقها را به جاي يك طلاق پذيرفتند و قانون مدني مصر را دگرگون نمودند.
3 ـ مشكل تر از آن، سوگند بر طلاق و صدقه بودن اموال است كه در نظر آنان نافذ و مؤثر است ولي همين فتوا باعث گرفتاريهاي عجيبي در اجتماع آنان ميباشد، مثلاً مردي از خارج وارد مصر ميشد كه كالاي گمركي فراواني داشت، در مقام بازجويي ميگفت اگر كالاي گمركي داشته باشم، همسرم مطلّقه باشد، اتفاقاً سوگند او دروغ از آب در ميآمد و پس از خروج از گمرك به فكر زن خود بود كه از نظر قوانين مدني مصر مطلّقه شده است.
دانشمندان بلند پاية مصر كه مرجع فتوا ميباشند، در اين فتوي از نظريه شيعه پيروي نموده و نظر شيعه را بر نظر خود ترجيح داده اند.

---

پيشوايي از نظر اسلام
آية الله جعفر سبحاني